|
|
Pek çok kişi bulut yapısı hakkında fikre sahiptir. 
Bulut, su buharının, havada sıvı ya da katı durumda toplu bir şekilde
bulunmasıdır , bu sayede görülebilir. Bulutlarla ilgili tipik özellik, beyaz
tepe ve koyu tabanlarının olmasıdır. Üç boyutlu şekillerden bahsettiğimizi ve
bulutların bu üç boyutlu alanın bir parçası olduğunu unutmamalıyız. Bizler sadece
dış ya da sınır kısmını görebiliriz.
Bulutun alt ya da taban kısmı genellikle
daha koyu renktedir, çünkü güneş ışığı, güneşin gökteki durumuna bağlı olarak,
yandan ya da üstten alt tabakaya ulaşana kadar milyarlarca su damlacıkları ya
da buz kristalleri arasından geçmek zorundadır. Bulutun yoğunluğu arttıkça,
bulut kütlesi içindeki parçacık sayısı artacak ve daha koyu bir taban görünecektir.
Aynı zamanda bulut genişledikçe daha az ışık tabana nüfuz edecektir. Büyük fırtınalar,
alt ve taban arasındaki mesafe fazla olduğundan, daha koyu tabanlara sahiptirler.
Bulutların şekli, nasıl meydana geldikleri
ve yerden yüksekliklerine bağlıdır. Bulutların genellikle yerden yüksekliklerine
göre sınıflandırılmış çeşitli değişik tipleri vardır. Bu sınıflandırma sistemi,
gelişmiş gözlemleme teknikleri kısmında tartışılacaktır. Şu aşamada, kolayca
tanınabilen beyaz, pamuksu, karnıbahar şekilli ya da çizgisel bulutları (stratocumulus)
gözönüne alacağız.
Öncelikle şu sorulara cevap vermeye çalışalım; ne kadar uzakta? Geniş ya da dar bir bulut mu? Yüksek bir konumda mı, alçakta mı? Ne yönde hareket ediyor? Yaklaşıyor mu, uzaklaşıyor mu? Birden fazla değişik buluttan mı oluşuyor? Şimdilik bulutun boyutu ve şeklinin fazla değişmediğini kabul edelim.
Yerdeki bir gözlemci olarak, görüş alanınız sınırlıdır. Bu nedenle, hava durumu gözlemleri ve diğer pek çok gözlemlere uygulanabilen, aşağıdaki üç boyutlu tekniklere güvenmek zorundayız.
Dünyanın küre olduğunu ve bulutların dünya yüzeyinin yukarısında küresel bir yol boyunca hareket ettiğini gözönüne alalım. Gökyüzünün yerküreyle birleşiyor göründüğü sınır ufuk çizgisidir. Tabiki bu çizgi düz bir alana göre dağlık bir bölgede değişir. Burada zeminin düz olduğu varsayımıyla hareket edeceğiz.
Eğer bir bulut, bulut
A diyelim, ufuktan direk size doğru geliyorsa, üç gözlem dikkate alınmalıdır.
Birinci olarak, bulut ufukta yavaşça
görünmeye başlar, üstümüzden geçer ve ufkun öbür tarafında kaybolur. Aynı şekli
barındırır. İkinci olarak, bulut yükseldikçe, hızı derece derece artacak, tam
tepemizdeyken en yüksek hızına ulaşacak ve arkamızda kaybolurken derece derece
hızı azalacaktır. Üçüncü olarak, gerçekte boyutu büyümemesine rağmen, bize yaklaşırken
boyutu artıyormuş gibi görünecek, tepemizde en büyük boyuta ulaşacak, kaybolurken
yine boyutu küçülüyor gibi görünecektir.
Şimdi bulut A ile boyut olarak aynı olan, A'nın sol tarafından, aynı anda gelen
bulut B'yi gözönüne alalım. 
Bu durumda da bulut, önceki
örnekte tanımlanan modeli, daha yavaş bir şekilde, izleyecektir. Ancak, yukarıya
yükseliyor gibi görünmeyecek, daha küçük görünecek, tamamen üstümüzden geçmeyecektir.
İlave bir gözleme dikkat edilmelidir,
bulut yarı yola gelene kadar, sola doğru hareket ediyor gibi görünecek, sonra
da ufkun öbür tarafına yaklaşırlarken, diğer buluta doğru yavaşça hareket ediyor
gibi görünecektir. Bulut A'nın sağındaki bir bulut, bulut B'nin modelini izleyecektir.
Bu, pratik gerektiren bir çalışmadır.
Diğer bir gözlem ise, şekline bağlı olarak bulut yaklaştıkça, tabanının daha fazla kısmı ve ön tarafının daha az kısmı görünecektir. Üstümüzden geçerken bulut A'nın sadece tabanı gözlemlenirken, bulut B'nin dış kısmının ve tabanının değişik görünümleri gözlemlenebilrcektir. Unutmayın, sağınızdan ya da solunuzdan ne kadar uzaktan geçerlerse, yan taraflar o kadar fazla, taban o kadar az gözlemlenebilecektir.
1.
2.
3.
4.
Dikkat edeceğimiz son gözlem, bulutun kontras ve rengindeki değişimlerdir. Bu gözlem için, bulut yaklaştıkça tabanının daha az aydınlık olması dışında basit bir kural yoktur. Bunun nedeni, bulkut ve sizin aranızdan daha az ışık geçmesi ve kontrasının düşmesidir. Bu, genellikle, güneş bulutlar tarafından kapatıldığında daha fazla göze çarpar.
Bunlar optik yanılsamalar oldukları için bu tekniklerin hakkından gelmek zordur!
O nedenle bulutlar hakkında olabildiğince pratik yapmak, başka gözlemler yapmadan
önce, değişik görüş noktalarından bulutun şekli hakkında doğru bir fikir geliştirmek
için önemlidir.