KURTARMA İPİ TAVSİYELERİ

Pek çok ihtiyaç için, %100 naylon, düşük esnemeli (statik) kernmantle ipler yeterlidir.

Avantajları

İnsan indirme ya da çıkarmada maksimum kontrol için düşük esneme yapar.

Naylon pek çok maddeye göre yüksek esneme mukavemetine sahiptir.

Naylon kernmantle çok dayanıklıdır.

Naylon statik kernmantle iplerin aşınmaya karşı çok iyi dirençleri vardır.

Islanıp kuruduğunda çürüme oluşmaz.

Yüksek sıcaklığa ve soğuğa karşı dirençlidir.

Naylon 250-260 derecede erir. –40 dereceye kadar dayanıklıdır.

Alkalinler, antifriz, alkoller ve hidrokarbonlar gibi pek çok kimyasala karşı dayanıklıdır.

Hafiftir. Örneğin 12 mm’lik kurtarma ipinin 30 metresi 3 kg kadar gelir.

Dezavantajları

Naylon ıslakken gücünün %10-15’ini geçici olarak kaybeder. Kuruyunca eski haline döner.

Asit gibi kimyasallardan zarar görür.

DÜŞÜŞ FAKTÖRÜ

Kurtarmada önemli düşüşlerin yaşandığı durumlar olabilir. Düşüş halinde, düşük esnemeli ip kullanıldığında, ip düşme sonucu oluşan kuvvetin bir kısmını emmeyecek, şok tamamen ipin ucundaki kişiye binecektir.

Düşüş faktörü olaşı bir düşme durumununun oluşturacağı kuvvettir. Düşme mesafesinin ip boyuna bölümü ile bulunur. 10 metrelik bir iple 3 metrelik bir düşüş .3 düşme faktörüdür.

Pek çok durumda, düşüş faktörü .25’i aşacaksa, dinamik ip ya da statik ipli sistemde şok emici ekipmanlar kullanılmalıdır. Temel bir kural olarak, ipin bağlı olduğu yerden yukarıda çalışılıyorsa, dinamik ip ya da şok emici ekipmanlı statik ip kullanılmalıdır.

İP BOYUTU

Kurtarma esnasında ipin hangi kalınlıkta olacağı da önemlidir. Pek çok üreticinin 12 mm’lik ipleri 2 kişilik yükü taşımak için standartlara uygundur. İpte tek kişi çalışacak dahi olsa iki kişilik yükü taşıma ihtimali gözönünde tutulmalıdır. 9-11 mm gibi ipler, ipin çapı küçüldükçe makaradaki sürtünme azalacağından, mekanik avantaj sağlamak amacıyla kurulan makara sistemlerinde vb kullanılmaktadır.

16 mm gibi ipler daha dayanıklı olmalarına rağmen, daha ağır olduklarından çok fazla kullanılmazlar.

İp uzunluğu ise, çalışılacak bölgelere göre değişebilir. Gerektiği hallerde ipler birbirine bağlanabilir.

İP BAKIMI VE MUHAFAZASI

Her ip, bir diğerinden farklı olarak işaretlenmelidir. İpin her iki ucuna birer etiket yapıştırılıp, ID numarası ve genel özellikleri yazılmalı, ID numarasına göre her ip için ayrı bir kayıt belgesi tutulmalıdır. Bu belgede, ipin kullanıldığı tarihler, yerler, kontrol eden, kontrol tarihi, ipin durumu gibi bilgiler tutulmalı. Üreticinin öngördüğü ömür veya şok miktarını aşanlar, aşınma görünenler vb. emekliye ayırılmalıdır.

İPİN MUHAFAZA EDİLMESİ

Kurtarma ipleri, depolanırken de korunmalıdır. Naylon iplerin muhafaza edilmesinde dikkat edilmesi gerekenler;

• Güneş ışığında bırakmayın.
• Asit gibi kimyasallardan uzak tutun (örneğin pil asidi, çamaşır suyu, asit buharları vb). İpi pil, benzin, gaz gibi malzemelerin depolandığı yere koymayın. Herhangi bir maddenin ipe etkisinden emin değilseniz üreticiye danışın.
• Kir ve kumdan arındırın. Zamanla ipe zarar verirler. İpi temiz ve kuru saklayın
• Yüksek ısıdan uzak tutun. Soba vb yerlerin yakınlarında muhafaza etmeyin.

İPİN MUAYENESİ

İp üreticilerinin, ipin kullanımı, kontrol edilmesi, muhafazası ile ilgili önerilerini sürekli uygulayın. Bir kurtarma ekibi iplerini, kurtarma öncesi ve sonrası sürekli kontrol etmelidir.

• Tüm kurtarma ekipmanlarında olduğu gibi iplerinizi gözle ve dokunarak kontrol edin.
• İpin her santimini çıplak elle kontrol edin. Dış örgüyü gözle, iç hasar ve deformasyonları da elle kontrol edin.
• Görünür bir dış hasar varsa, dikkatle inceleyerek gözardı edilip edilemeyeceğine karar verin. Hasarlı bölgeyi katlayarak daha detaylı bir inceleme yapın. Pek çok üretici iç naylonları beyaz ürettiğinden, bunların görünüp gürünmediğine bakın. Görünüyorsa ipi o bölgeden kesin.
• Elle kontrol esnasında ipin iç kısmında bir deformasyon seziyorsanız (sertlik, yumuşaklık, topaklık) ipi daha dikkatli kontrol edin. Bu genelde çekirdek liflerin o bölgede hareket etmiş olmasından dolayıdır, ciddi bir hasar olmayabilir. Hasarlı görünen bölgeyi “sağar” gibi ipi sıkın (Aşağıdaki resim). Eğer düzelmiyorsa, o bölgeden ipi kesin.

İPİN YIKANMASI

Kir, liflerin arasına girip iplere büyük zarar verebilir. Genellikle, kum gibi maddeler liflerin arasında kalıp, zamanla ipi parçalarlar. Evlerdeki çamaşır makinaları, ipin üzerindeki kiri temizler ancak lifler arasına girmiş kirleri temizlemede yetersiz kalabilirler. Bu nedenle üreticinin talimatlarını izlemekte fayda vardır. İpin yıkanmasında dikkat edilmesi gerekenler;

1. Önden kapaklı çamaşır makinalarını tercih edin, eğer üstten yüklemeli makina kullanacaksanız, ortadaki plastik çubuğu çıkarın, bu plastik malzeme iple sürtünerek ona zarar verebilir.
2. Önden yüklemeli makinalarda da, şeffaf kısmın plastik değil, cam olmasına dikkat edin. Plastik iple sürtünerek ısıl hasar, aşınma oluşturabilir.
3. İpi “papatya zinciri” haline getirin. Bu ipin dolaşmasını azaltır.
4. Ilık suda yıkayın ve durulayın. Çok kirliyse sıcaklık arttırılabilir ancak elinizle dokunamayacağınız bir sıcaklığa asla ulaşmayın.
5. Yumuşak deterjan kullanın. Asla beyazlatıcılı deterjan kullanmayın.
6. Durulama esnasında yumuşatıcı kullanmanız ip için avantajlıdır
7. Depolamadan önce kesinlikle kurutun. İpler normalde yılda 2 kez ya da ihtiyaç duyulduğunda yıkanmalıdır.

İPİN KURUTULMASI

Naylon ipler, kuruduklarında eski değerlerine dönmekle birlikte, ıslakken %15 direnç kaybederler. Naylon ip ıslakken kullanılabilse de kesinlikle kuru depolanmalıdır. Kurutma esnasında kurutma makinaları kullanılmamalıdır. Bu makinalar genellikle 80 derecenin üzerinde sıcaklık verirler ve bu da ipe zarar verebilir.

1. İpi açık havada, direk güneş ışığına maruz kalmadan kurutun. Havanın nem oranı fazla değilse, sererek, geceleri kurutulabilir.
2. İpi beton zemine yaymayın, beton ipe zarar verecek bileşenler barındırıyor olabilir, bilhassa ıslakken.
3. Tamamen kuruduktan sonra depolayın.

İPİ EMEKLİ ETMEK

Üretici firmalar, ipin kullanım ömrü hakkında bilgiler vermektedirler. İpin güvenilir olup olmadığını belirlemede şu koşullar gözönüne alınmalıdır;

1. Dış örgüde delinme olması.
2. Ciddi şok yemiş olması. NPFA standartlarına göre .25’lik düşüş faktöründen yukarısı ipin emekli edilmesi için yeterlidir.
3. Üzerine fazla yük bindirilmiş olması (vince vb bağlanmış olması).
4. Asit, klorin gibi kimyasallarla temas etmiş olması.
5. İçinde, elle sağma yöntemiyle düzeltilemeyen topaklanmalar, incelmeler, kalınlaşmalar olması.
6. Üreticinin belirttiği kullanım ömrünü aşmış olması.

Hergün kullanılan bir ip 1 yılda, hafta sonları kullanılan bir ip 2 yılda, arada bir kullanılan ip ise 4 yılda emekliye ayrılmalıdır. Keza şok yemiş bir ipi de kullanmak son derece risklidir. Yeni bir ip 5 şoku karşılama sertifikalı olabilir ama kullanılmış bir ip için bu rakam düşecektir.

İPİN TORBASINA YERLEŞTİRİLMESİ

İpi torbada saklamak, diğerleriyle karışmaması, kolayca taşınması vb açısından avantajlıdır.

1. 8’li gibi bir düğümle ipin bir ucunu bağlayın. Bu düğüm, ipin sonuna gelindiğinin farkedilmesini sağlar.
2. Torbaya yerleştirirken bir yandan da ipi kontrol edin. Torbaya yerleştirme konusunda bir kural yoktur.
3. Belinize bağlı bir karabina üzerinden ipi torbaya sokmak, kontrolü kolaylaştırır ve ipin düzgün gelmesine yardımcı olur.